Kesinleşmiş Borçların Yeniden Yapılandırılmasına Yönelik Düzenlemeler
Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla Kesinleşmiş ve Bu Tarihe Kadar (Bu Tarih Dahil) Vadesi Geldiği Halde Ödenmemiş Vergiler

1. Vergi dairelerine kesinleşmiş borcu olanlara; öngörülen vadeler içinde ödeme yapmaları halinde ciddi indirimler sağlanmaktadır. Kanunun yayımlanacağı tarih itibariyle kesinleşmiş vergi (gümrük vergileri dahil) borcu olanlara ödeme kolaylığı getirilmiştir.Sağlanan kolaylık borcun niteliğine göre farklılık taşımakta olup; ayrıntısı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Kesinleşmiş Alacaklar Vergiler (Gümrük Vergileri Dahil)	Yapılacak Ödeme	Vazgeçilen Kısım
Vergi Aslı	Tamamı	Yok
Faiz	Bu Unsurların Yerine TEFE ÜFE Aylık Değişim Oranları Esas Alınarak Hesaplanacak Tutar
Gecikme Faizi
Gecikme Zammı
Asla Bağlı Kesilen Vergi Cezaları/İdari Cezalar ve Bunlara Bağlı Gecikme Zamları	Yok	Tamamı
Vergi Aslına Bağlı Olmaksızın Kesilen Vergi Cezaları Gümrük Vergi Asıllarına Bağlı Olmaksızın Kesilen İdari Para Cezaları İştirak Teşvik Yardım Fiilleri Nedeniyle Kesilen Vergi Cezaları	% 50	% 50

2. Bu kapsamdaki alacakların asıllarının tamamı aranırken, varsa vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı kaldırılmakta; gecikme faiz ve zammı yerine ise TEFE/ÜFE değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın tahsili öngörülmektedir. Dolayısı ile oldukça yüksek oranda belirlenen faiz yerine enflasyon oranları doğrultusunda daha düşük bir faiz oranı ile ödeme yapma olanağı getirilmektedir.

3. Bu kapsamdaki olanaktan yararlanmak için öngörülen süre ve şartlar içinde ödeme yapılması zorunludur. Bu çerçevede vergi dairelerine ödenecek tutarları defaten veya ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak üzere, ikişer aylık dönemler halinde azami onsekiz eşit taksitte ödeme seçenekleri mevcuttur.

Taksitlendirme halinde bir tür faiz söz konusu olup; taksitle yapılacak ödemelerde borcun;

• Altı eşit taksit için (1,05),

• Dokuz eşit taksit için (1,07),

• Oniki eşit taksit için (1,10),

• Onsekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecektir. 

4. Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir. Ancak bu durumda yapılan ödeme tutarı dikkate alınarak bu kanun hükmünden kısmi olarak yararlanma söz konusudur.

Mükellefin Beyanı Üzerine Kesinleşmiş Borçlar için örnek

26/1/2008 vadeli 2.500,-TL gelir (stp) vergisi süresinde ödenmemiştir. Bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar 2.050,11 TL gecikme zammı hesaplanmıştır. Kanunun yayımı tarihi itibarıyla toplam borç tutarı 4.550,11 TL dir.

Bu Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, vergi aslına uygulanan gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.

Buna göre, gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranı ve TEFE/ÜFE tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.

 

Gecikme Zammı Hesaplanan Süre	Alacak Aslı Tutarı	Toplam Gecikme Zammı Oranı	Gecikme Zammı Tutarı	Toplam TEFE/ÜFE Oranı	TEFE/ÜFE Tutarı
26/1/2008-24/02/2011	2.500,00	% 82,0043	2.050,11	% 24,7623	619,06

Buna göre, ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Ödenecek Tutar
Gelir (stp) Vergisi	:	2.500,00 TL
TEFE/ ÜFE Tutarı (Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı Yerine)	:	619,06 TL
TOPLAM	:	3.119,06 TL

Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	2.050,11 TL
TOPLAM	:	2.050,11 TL

Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 3.119,06 TL tutarın Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, toplam 2.050,11 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.

 

Vergi İncelemesi veya Takdir Sonucu Yapılan İşlemler sonucunda kesinleşen borçlar  için Örnek

Örnek 4- 2006 vergilendirme dönemine ilişkin 25/3/2007 tarihine kadar elektronik ortamda verilmesi gereken yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmemiştir. Yapılan inceleme sonucunda, 2006 dönemi için 20.000,-TL gelir vergisi tarh edilmesi ve vergi ziyaı cezası ile özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Vergi/ceza ihbarnamesi 8/4/2008 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir. İnceleme sonucu yapılan bu tarhiyat 8/5/2008 tarihinde itirazsız tahakkuk etmiş ve Kanunun yayımlandığı tarihe kadar herhangi bir ödemede bulunulmamıştır. Bu tarhiyata göre tahakkuk eden vergi, vergi ziyaı cezası, özel usulsüzlük cezası, gecikme faizi ve gecikme zamları şu şekildedir.

 

Gelir Vergisi	:	20.000,00 TL
Vergi Ziyaı Cezası		20.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası	:	1.390,00 TL
Gecikme Faizi	:	5.500,00 TL
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	14.279,44 TL
Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı	:	14.279,44 TL
TOPLAM		75.448,88 TL

Bu Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarları şu şekilde olacaktır.

Vergi aslına uygulanan gecikme faizi ve gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.

Buna göre, örnek olayda gecikme faizinin hesaplandığı süre, gecikme faizi tutarı, bu sürelere ilişkin toplam TEFE/ÜFE oranları ve TEFE/ÜFE tutarları aşağıda gösterilmiştir.

 

	Gecikme Faizi Hesaplanan Süre	Alacak Aslı Tutarı	Toplam Gecikme Faizi Oranı	Gecikme Faizi Tutarı	Toplam TEFE/ÜFE Oranı	TEFE/ÜFE Tutarı
I. Taksit	31/3/2007-8/5/2008	10.000	% 32,50	3.250	%11,04	1.104
II. Taksit	31/7/2007-8/5/2008	10.000	% 22,50	2.250	% 8,99	899
TOPLAM		20.000		5.500		2.003

Gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranları ve TEFE/ÜFE tutarı aşağıdaki şekildedir.

 

Gecikme Zammı Hesaplanan Süre	Alacak Aslı Tutarı	Toplam Gecikme Zammı Oranı	Gecikme Zammı Tutarı	Toplam TEFE/ÜFE Oranı	TEFE/ÜFE Tutarı
8/6/2008-24/2/2011	20.000 (Gelir V.)	%71,3972	14.279,44	%13,3292	2.665,84
8/6/2008-24/2/2011	20.000 (Vergi Ziyaı Cezası)	%71,3972	14.279,44	----	----

 

Ödenecek Tutar
Gelir Vergisi	:	20.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası (1.390,00 x % 50=)	:	695,00 TL
TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine)	:	2.003,00 TL
TEFE/ÜFE Tutarı (Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı Yerine)	:	2.665,84 TL
TOPLAM	:	25.363,84 TL

Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar
Vergi Ziyaı Cezası	:	20.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası	:	695,00 TL
Gecikme Faizi	:	5.500,00 TL
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	14.279,44 TL
Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı	:	14.279,44 TL
TOPLAM	:	54.753,88 TL

Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 25.363,84 TL'nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 54.753,88 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.

Matrah artırımının yapısı vergi türleri itibariyle aşağıda ele alınmıştır.

1. Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı

Gelir ve kurumlar vergisinde matrah artırımı, mükelleflerin yıllık beyannamelerinde bildirdikleri vergi hesaplamalarına esas tutarın yıllar itibariyle farklı oranlarda artırılması esasına dayanmaktadır. Zarar, indirim veya istisnalar nedeniyle yıllık beyannamelerinde matrah oluşmayan mükellefler için de geçerli olacak asgari matrah artırım tutarları belirlenmiştir. Bu kriterlere göre bulunacak tutarlar üzerinden % 20 oranında vergi ödenmesi öngörülmektedir.

Yapının özeti aşağıdaki gibidir.

	2006	2007	2008	2009
Matrah Artırımına Esas Tutar	Yıllık Beyannamedeki Matrah
Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırım Oranı	% 30	% 25	% 20	% 15
Kurumlar Vergisi Mükellefleri İçin Asgari Matrah Tutarı	19.110,00	20.6500,00	22.440,00	24.460,00
Bilanço Esasında Defter Tutan Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Asgari Matrah Tutarı	9.550,00	10.320,00	11.220,00	12.230,00
İşletme Hesabı Esasında Defter Tutan Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Asgari Matrah Tutarı	6.370,00	6.880,00	7.480,00	8.150,00
Artırılan Matrahlara Uygulanacak Vergi Oranı	% 20	% 20	% 20	% 20

Diğer taraftan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıllara ait beyannamelerini;

• Süresinde vermiş olmaları,
• Bu beyannameler üzerinden hesaplanan vergilerin süresinde ödenmiş olması ,
• Bu beyanlar için Kanun’un kesinleşmiş veya kesinleşmemiş/dava safhasında bulunan amme alacakları için getirilen ödeme kolaylığı hükümlerden faydalanılmamış olması,

şartlarının birlikte sağlaması halinde, artırılan matraha uygulanacak vergi oranı 5 puan düşürülerek % 15 olarak uygulanacaktır.

İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları bu madde hükmüne göre artırılan matrahlardan indirilemeyecektir. Diğer bir ifade ile matrah artırımı yoluyla hesaplanan verginin süresi içinde ödenmesi esastır.

Matrah artırımı hükümlerinden yararlanan mükelleflerin ilgili yıllarda zarar beyan etmeleri halinde; bu tutarların 2010 ve izleyen dönemlere devrolan kısmının yarısı kullanılamayacaktır. Dolayısı ile matrah artırımına konu yıllarda oluşan zararların 2010 beyannamesinden önce mahsuba konu olması halinde (örneğin 2006 yılı zararının 2008 yılında mahsup edilmesi) geçmişe yönelik düzeltme yapılması söz konusu olmayacaktır.

Ayrıca kanunda gelir veya kurumlar vergisinde matrah artırımında bulunulmasına rağmen tevkif yoluyla ödenen vergilerin iadesine ilişkin taleplerde inceleme ve tarhiyat hakkı saklı tutulmuştur. Ancak bu tür talepleri olan mükelleflerin matrah artırımında bulunmaları halinde Kanun gereği sadece iade tutarları ile sınırlı tarhiyat yapılması söz konusu olabilecektir.
Bu aşamada son bir hususu olarak vurgulamak gerekirse; gelir elde etmesine rağmen bunu vergi dairesinin bilgisi dışında tutan gelir vergisi mükellefleri de matrah artırımından yararlanabilecektir. Bu durumda gelir türlerine göre belirlenen asgari tutarlar üzerinden matrah artırımı yapılması gerekmektedir.

2. KDV Artırımı
Bu uygulamadan yararlanmak isteyen katma değer vergisi mükelleflerinin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için hesaplanan katma değer vergilerinin;

• 2006 yılı için % 3,
• 2007 yılı için % 2,5,
• 2008 yılı için % 2,
• 2009 yılı için % 1,5

oranında vergi artırımı yapması gerekmektedir.

Katma değer vergisi artırımı nedeniyle hesaplanarak ödenecek vergiler gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacak, ödenmesi gereken katma değer vergisinden indirilemeyecek veya herhangi bir şekilde iadesi istenemeyecektir.

Artırım yapılan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile ilgili olarak Bakanlığın inceleme ve tarhiyat hakkı saklı tutulmuş olup; sonucunda tarhiyat istenmesi mümkündür.

Artırım yapılan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak; artırım talebinde bulunulan dönemlerdeki, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden de inceleme hakkı saklı tutulmuştur. Diğer bir ifade ile matrah artırılan dönemler için sonraki döneme devreden KDV tutarı yönünden inceleme yapılarak gerektiğinde bu tutarın azaltılması mümkündür. Ancak bu tür bir düzeltme sonrasında matrah artırılan dönemler için tarhiyat yapılamayacak, buna karşın 2010 Ocak vergilendirme döneminden itibaren önceki dönemden devreden KDV tutarının azaltılmasına bağlı olarak tarhiyat yapılması söz konusu olacaktır.